Trong giai đoạn từ 3 tuổi trở lên, trẻ bắt đầu thể hiện rõ khả năng tưởng tượng, tái hiện lại cuộc sống và đặc biệt là rất thích chơi cùng ba mẹ. Một trong những trò chơi đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả trong việc phát triển kỹ năng nói, ngôn ngữ và tư duy lập luận của trẻ chính là trò chơi đóng vai.
1. Vì sao nên chơi trò đóng vai cùng trẻ?
Trò chơi đóng vai cho phép trẻ:
-
Tái hiện lại thế giới xung quanh một cách sống động
-
Tăng khả năng tương tác ngôn ngữ với người lớn
-
Tập luyện giao tiếp hai chiều, từ đó mở rộng vốn từ và cấu trúc câu
-
Phát triển tư duy logic, kỹ năng lập luận và giải quyết vấn đề
-
Tạo cơ hội để giáo dục giá trị sống một cách tự nhiên
Và quan trọng nhất, trẻ học mà không biết mình đang học, vì các con đơn giản là đang “chơi mà học”.
2. Một số gợi ý trò chơi đóng vai phát triển ngôn ngữ và tư duy
🥄 Đóng vai “đi ăn nhà hàng”
Ba mẹ và bé cùng vào vai: bé làm người phục vụ, ba mẹ làm khách hàng. Trẻ có thể:
-
Hỏi: “Quý khách muốn ăn gì ạ?”
-
Giới thiệu thực đơn: “Hôm nay có món phở, cơm gà, mì Ý…”
-
Ghi lại đơn hàng hoặc nhờ ba mẹ ghi hộ – giúp trẻ phát triển tư duy trình tự, ngôn ngữ mô tả và cả kỹ năng viết nếu cần
🔍 Trẻ học được: giao tiếp trong bối cảnh xã hội, từ vựng về đồ ăn, kỹ năng hỏi – đáp, kỹ năng nhớ và mô tả.
🩺 Đóng vai “bác sĩ – bệnh nhân”
Ba mẹ có thể làm bệnh nhân, trẻ là bác sĩ. Trẻ sẽ:
-
Hỏi: “Cô/chú đau ở đâu?”, “Đau từ bao giờ?”
-
Gợi ý điều trị: “Cô nên uống thuốc và nghỉ ngơi”
-
Ghi toa thuốc, dặn dò cách dùng
🔍 Trẻ học được: kỹ năng đặt câu hỏi, diễn đạt cảm xúc, đồng thời phát triển lập luận và giải quyết vấn đề dựa trên thông tin nhận được.
🚓 Đóng vai “cảnh sát – tội phạm”
Một kịch bản giàu tính đạo đức và tư duy như: ba mẹ làm người lấy trộm bánh vì đói, trẻ là cảnh sát. Trẻ sẽ:
-
Hỏi lý do: “Tại sao bác lại lấy trộm bánh?”
-
Phán xử: “Đây là lần đầu, cháu tha cho bác. Nhưng lần sau sẽ bị phạt.”
🔍 Trẻ học được: tư duy phản biện, đánh giá đúng – sai, đưa ra giải pháp, rèn luyện khả năng thấu cảm và lập luận logic.
3. Ba mẹ cần làm gì khi chơi cùng con?
-
Luôn khuyến khích con sử dụng ngôn ngữ mô tả
-
Tạo không khí thoải mái, không sửa sai liên tục, thay vào đó là gợi ý nhẹ nhàng
-
Mở rộng tình huống, thêm nhân vật, thêm “biến” để con xử lý tình huống
-
Khen ngợi, khích lệ con mỗi khi con nỗ lực dùng ngôn ngữ diễn đạt
4. Ba mẹ có thể sáng tạo trò chơi bằng cách nào?
Ngoài những trò phổ biến, ba mẹ có thể:
-
Xem thêm ý tưởng trên Internet, sách, chương trình thiếu nhi
-
Biến cuộc sống hằng ngày thành trò chơi: đi siêu thị, nấu ăn, bán hàng, dạy học…
-
Cho trẻ chọn vai yêu thích: công an, thầy cô, bác sĩ, phi hành gia…
Kết luận
Trò chơi đóng vai không chỉ giúp trẻ phát triển kỹ năng nói, ngôn ngữ, mà còn nuôi dưỡng tư duy phản biện, khả năng giải quyết vấn đề và kỹ năng xã hội một cách toàn diện. Ba mẹ chính là người bạn đồng hành tuyệt vời nhất của con trong hành trình học mà chơi – chơi mà học này.
Hãy cùng con tận hưởng từng khoảnh khắc vui vẻ, và biến mỗi buổi chơi là một buổi học thú vị nhé!
