“Gọi con mãi mà con không quay lại dù con vẫn nghe thấy” – đây là câu hỏi rất quen thuộc của nhiều ba mẹ có con gặp khó khăn trong phát triển ngôn ngữ hoặc chú ý. Vậy, làm sao để gọi trẻ quay lại một cách hiệu quả, nhất là với trẻ tự kỷ, tăng động, giảm chú ý, chậm phát triển? Hãy cùng tìm hiểu cách tiếp cận từ gốc rễ của vấn đề để giúp con đáp ứng lại khi được gọi tên.
1. Trẻ cần nhận thức được chính mình trước khi phản hồi
Trước khi dạy trẻ quay lại khi được gọi, ba mẹ cần giúp con nhận diện được chính bản thân mình. Khi con chưa hiểu “con là ai”, việc gọi con quay lại trở nên vô nghĩa với trẻ.
Cách ba mẹ có thể hỗ trợ:
-
Dùng gương để giúp con nhận ra hình ảnh của chính mình: Vừa bế con vừa hỏi: “Bi đâu rồi?” – sau đó chỉ tay vào con, hoặc giúp con dùng tay đập nhẹ vào ngực mình và lặp lại tên con.
-
Chỉ tay và dạy trẻ xác định các bộ phận cơ thể: mắt, tai, mũi, miệng… thông qua chơi đùa, tắm rửa, hát ca dao.
-
Dùng ảnh cá nhân, ảnh gia đình để con học cách nhận diện mình trong hình.
-
Cho con xem lại video quay hoạt động hàng ngày của con, kết hợp thuyết minh bằng lời: “Đây là Bi đang đi tắm nè, Bi vẽ tranh nè…”
2. Gây sự chú ý của trẻ trước khi gọi
Trẻ chỉ quay lại khi trẻ có động lực hoặc sự chú ý đủ mạnh. Hãy tận dụng những gì trẻ yêu thích để thu hút sự chú ý.
Ví dụ:
-
Nếu con thích ra công viên, ba mẹ có thể gọi: “Bi ơi! Mẹ đi công viên này, con có đi không?”
-
Nếu con thích nghe kể chuyện buổi tối, hãy nói: “Bi ơi, mẹ đọc truyện nè, ra đây mẹ đọc cho nghe nhé!”
-
Dần dần trẻ sẽ hình thành thói quen phản ứng lại với tiếng gọi vì có điều hấp dẫn chờ đợi.
3. Dạy trẻ phản hồi bằng lời: “Dạ!”
Nhiều trẻ chưa biết nói “dạ” khi được gọi. Ba mẹ hãy dạy trẻ trả lời ngay lập tức sau khi nghe tên mình.
Cách dạy hiệu quả:
-
Gọi: “Bi ơi… dạ!” – ba mẹ nói luôn từ “dạ” để trẻ nhại lại.
-
Sau đó tăng dần khoảng cách thời gian giữa câu gọi và từ “dạ”: từ 1 giây, 2 giây… để trẻ có cơ hội tự nói.
-
Lặp lại hàng ngày để hình thành phản xạ có điều kiện.
4. Duy trì tương tác hàng ngày – yếu tố cốt lõi
Việc gọi con quay lại không chỉ nằm ở kỹ thuật mà còn phụ thuộc vào mối quan hệ gắn bó giữa ba mẹ và con.
Ba mẹ nên:
-
Tương tác với con mỗi ngày qua chơi đùa, trò chuyện.
-
Hạn chế để con chơi một mình quá lâu.
-
Luôn tạo môi trường an toàn, đầy yêu thương và gắn kết.
-
Tôn trọng cảm xúc và nhịp phát triển riêng của con.
Kết luận
Việc hướng dẫn ba mẹ cách thức để gọi trẻ quay lại không đơn thuần là “gọi to hơn” hay “nhắc nhiều hơn”, mà cần xuất phát từ sự hiểu con – dạy con từ gốc – và tạo kết nối cảm xúc sâu sắc với con.
Với trẻ đặc biệt như trẻ tự kỷ, tăng động, giảm chú ý, chậm phát triển…, kiên trì và yêu thương là chìa khóa để giúp trẻ biết quay lại khi được gọi, biết “dạ” khi nghe tên mình, và quan trọng hơn là biết mình là ai trong thế giới này.
