Việc cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm văn học như truyện, thơ, đồng dao… từ khi còn nhỏ không chỉ đơn thuần là giải trí, mà còn là cách phát triển ngôn ngữ cho trẻ một cách tự nhiên, hiệu quả. Đặc biệt với trẻ chậm nói, trẻ tự kỷ, hoặc có biểu hiện tăng động, giảm chú ý, việc đọc thơ, kể chuyện hàng ngày mang lại nhiều lợi ích không ngờ tới.
1. Văn học giúp trẻ phát triển toàn diện 4 kỹ năng: Nghe – Nói – Đọc – Viết
Ngay từ khi trẻ còn chưa biết nói, việc ba mẹ đọc truyện, đọc thơ cho con nghe mỗi ngày sẽ giúp trẻ làm quen với âm thanh, từ ngữ, ngữ điệu. Trẻ sẽ “bập bẹ” học theo và dần hình thành khả năng sử dụng ngôn ngữ một cách tự nhiên. Khi lớn hơn, trẻ sẽ dễ dàng phát triển đồng thời 4 kỹ năng: nghe – nói – đọc – viết, nền tảng cho học tập và giao tiếp sau này.
2. Kích thích trí tưởng tượng, óc sáng tạo và khả năng ghi nhớ
Thông qua các hình ảnh sinh động, vần điệu nhịp nhàng trong thơ ca, trẻ được khơi gợi trí tưởng tượng phong phú và khả năng sáng tạo. Những câu chuyện, bài thơ ngắn cũng giúp trẻ rèn luyện trí nhớ và khả năng liên tưởng tốt hơn.
3. Nuôi dưỡng cảm xúc và tình yêu ngôn ngữ từ thuở ấu thơ
Những bài hát ru, đồng dao, tục ngữ, ca dao thân thuộc từ ông bà, cha mẹ chính là “liều thuốc tinh thần” tuyệt vời giúp trẻ gắn kết với tiếng mẹ đẻ. Nhịp điệu và vần điệu trong các bài thơ giúp trẻ yêu thích âm thanh của ngôn ngữ, từ đó hình thành tình yêu với văn học và khả năng cảm thụ ngôn ngữ sâu sắc.
4. Mở rộng kiến thức về thế giới xung quanh
Thông qua những bài thơ, truyện cổ tích, truyện ngụ ngôn…, trẻ sẽ học được nhiều kiến thức về thiên nhiên, cuộc sống, các loài hoa, con vật, cách ứng xử trong xã hội… Ví dụ như bài thơ "Hoa kết trái" giúp trẻ nhận biết màu sắc, tên gọi và đặc điểm các loại hoa một cách tự nhiên và dễ nhớ.
5. Giáo dục đạo đức và hình thành hành vi tốt
Văn học còn là “người thầy” giáo dục nhẹ nhàng nhưng sâu sắc. Những câu chuyện như Cô bé quàng khăn đỏ, Bài học đầu tiên của Gấu con, hay Bông hoa cúc trắng không chỉ truyền đạt bài học đạo đức, mà còn giúp trẻ hiểu đúng – sai, biết lắng nghe, cảm ơn, xin lỗi, hình thành hành vi và thói quen tốt từ sớm.
6. Cảm thụ vẻ đẹp của ngôn ngữ và thế giới tự nhiên
Trẻ em vốn nhạy cảm với cái đẹp. Những bài thơ như “Ông mặt trời óng ánh” hay “Trăng sáng” không chỉ giúp trẻ thấy được vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn cảm nhận được sự trau chuốt trong từng câu chữ. Điều này giúp trẻ phát triển khả năng cảm thụ ngôn ngữ và nuôi dưỡng tâm hồn trong sáng, hướng thiện.
7. Nền tảng giúp trẻ học tốt môn Văn và phát triển nhân cách
Khi trẻ đã yêu thích văn học từ nhỏ, việc học môn Ngữ văn trong tương lai trở nên nhẹ nhàng và hiệu quả hơn. Văn học không chỉ rèn luyện kỹ năng mà còn giúp trẻ hướng tới giá trị Chân – Thiện – Mỹ, trở thành người biết yêu thương, biết đồng cảm và sống tử tế.
8. Văn học – công cụ hỗ trợ trẻ chậm nói, tự kỷ, tăng động
Với trẻ gặp khó khăn về ngôn ngữ, việc cho trẻ nghe truyện, đọc thơ đều đặn mỗi ngày chính là một phương pháp kích hoạt ngôn ngữ tự nhiên. Hình ảnh minh họa, âm điệu thơ ca, nhịp kể chậm rãi sẽ giúp trẻ tăng khả năng tập trung, giảm bốc đồng, đồng thời kích thích ngôn ngữ bên trong phát triển mạnh mẽ.
Lời kết: Ba mẹ hãy dành thời gian mỗi ngày để đọc cho con nghe!
Không cần cầu kỳ hay phức tạp, mỗi ngày chỉ cần 5 – 10 phút đọc truyện, đọc thơ cho con nghe cũng đã mang lại những lợi ích to lớn cho sự phát triển ngôn ngữ, tư duy và tâm hồn của trẻ.
Hãy bắt đầu từ những cuốn sách nhỏ, những bài thơ ngắn, những câu chuyện giản dị nhưng giàu giá trị để cùng con trưởng thành trong yêu thương và tri thức.
