Thưa ba mẹ, khi nhắc đến các trẻ có dấu hiệu tự kỷ, tăng động, giảm chú ý, chậm phát triển hay rối loạn ngôn ngữ, chúng ta thường nghe cụm từ “can thiệp sớm trước 6 tuổi”. Đây được coi là giai đoạn vàng – thời điểm lý tưởng nhất để trẻ có thể phục hồi, phát triển toàn diện và có cơ hội hòa nhập tốt với cuộc sống sau này.
Tuy nhiên, nhiều ba mẹ vẫn thắc mắc:
Tại sao phải thực hiện can thiệp sớm trước 6 tuổi cho trẻ đặc biệt? Can thiệp sớm mang lại điều gì khác biệt cho con?
Hôm nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu rõ hơn lý do vì sao can thiệp càng sớm càng tốt, ngay sau khi phát hiện trẻ có dấu hiệu bất thường.
1. Giai đoạn 0–6 tuổi là thời kỳ phát triển thần tốc của não bộ
Các nhà khoa học và chuyên gia thần kinh đã chỉ ra rằng:
Ba năm đầu đời, đặc biệt là từ 0 đến 6 tuổi, là thời kỳ phát triển nhanh nhất của não bộ. Khi sinh ra, một em bé đã có khoảng 100 tỷ tế bào thần kinh. Mỗi tế bào này có thể tạo ra hàng ngàn kết nối thần kinh (synapse) – đóng vai trò truyền tải thông tin trong não.
-
Trong những năm đầu, mỗi giây có hơn 1 triệu kết nối thần kinh mới được tạo ra.
-
Nếu được kích thích đúng cách, các kết nối này sẽ ngày càng dày đặc, mạnh mẽ, giúp phát triển toàn diện về trí tuệ, vận động, cảm xúc, ngôn ngữ.
Nếu không được can thiệp và kích thích, các kết nối này sẽ bị thoái hóa, cắt tỉa hoặc chết đi. Điều đó đồng nghĩa với việc bỏ lỡ thời điểm vàng để phát triển toàn diện cho trẻ.
2. Can thiệp sớm giúp trẻ hình thành kỹ năng ngôn ngữ và xã hội
-
Trong giai đoạn 0–3 tuổi, trẻ phát triển mạnh về cảm xúc, ngôn ngữ, thính giác và sự gắn kết với người thân. Đây là thời điểm quan trọng để kích thích giao tiếp và tương tác xã hội.
-
Từ 3–6 tuổi, trẻ phát triển khả năng chơi nhóm, tưởng tượng, đóng vai và giao tiếp xã hội. Nếu không can thiệp sớm, trẻ dễ bị lạc lõng, thiếu kết nối và khó bắt kịp bạn bè đồng trang lứa.
3. Kích thích đúng lúc giúp trẻ phục hồi hiệu quả
Can thiệp đúng lúc không chỉ giúp trẻ phát triển các kỹ năng còn thiếu mà còn hạn chế được các hành vi tiêu cực, giảm tổn thương thần kinh và tăng khả năng phục hồi. Càng để lâu, khả năng phục hồi càng thấp.
-
Ví dụ: Một trẻ tự kỷ nếu được phát hiện và can thiệp từ 2 tuổi có thể giao tiếp tốt, học hòa nhập sớm và có cơ hội sống độc lập sau này.
-
Trong khi đó, nếu để đến 7 tuổi – khi trẻ vào lớp 1 – mới bắt đầu can thiệp, lúc này đã gọi là phục hồi chức năng, hiệu quả thấp hơn rất nhiều so với can thiệp sớm.
4. Não bộ phát triển tới 90% trước 6 tuổi
Trọng lượng não của trẻ khi mới sinh chỉ bằng 25% não người lớn. Đến năm 6 tuổi, nó đã đạt đến khoảng 90%. Điều đó có nghĩa, hầu hết sự phát triển não bộ đều xảy ra trong giai đoạn mầm non.
=> Nếu bỏ qua giai đoạn này, ba mẹ sẽ đánh mất cơ hội tốt nhất để giúp con phát triển toàn diện.
5. Can thiệp sớm giúp trẻ có cơ hội hòa nhập, tự lập
Trẻ được can thiệp sớm sẽ:
-
Có khả năng giao tiếp tốt hơn.
-
Học được cách tương tác xã hội, tự chăm sóc bản thân.
-
Có khả năng hòa nhập học đường và thậm chí theo kịp các bạn cùng trang lứa.
Kết luận:
Can thiệp sớm trước 6 tuổi cho trẻ tự kỷ, tăng động, giảm chú ý, chậm phát triển, rối loạn ngôn ngữ không chỉ là lời khuyên, mà là một nhiệm vụ cấp thiết mà mỗi ba mẹ cần nắm rõ.
Giai đoạn vàng chỉ đến một lần trong đời. Hãy hành động kịp thời để mang lại tương lai tươi sáng nhất cho con!
