Khi đồng hành cùng trẻ tự kỷ, tăng động, giảm chú ý, ba mẹ không chỉ quan tâm đến việc phát triển ngôn ngữ và giao tiếp mà còn cần chú trọng phát triển nhận thức cho con. Trong hành trình này, có một phương pháp đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả, đó là dùng ký hiệu thay cho mệnh lệnh trong quá trình tương tác với trẻ.
Vì sao nên dùng ký hiệu thay cho mệnh lệnh?
Đối với trẻ đặc biệt, việc tiếp nhận quá nhiều lời nói có thể khiến trẻ bị quá tải hoặc không đủ chú ý để hiểu được yêu cầu từ ba mẹ. Nhiều trường hợp, khi trẻ đang mải chơi, mải nói chuyện với bạn, hay bị phân tán bởi yếu tố xung quanh, việc lặp lại các mệnh lệnh bằng lời thường không mang lại hiệu quả.
Giải pháp hữu hiệu: Kết hợp lời nói với ký hiệu đơn giản, nhất quán, giúp trẻ dễ hiểu hơn, dễ ghi nhớ hơn và dần dần hình thành phản xạ nhận thức phù hợp.
Cách áp dụng ký hiệu trong thực tế
Ví dụ, khi con mất tập trung trong giờ học hoặc đang mải nói chuyện, ba mẹ có thể:
-
Bước 1: Vẫn dùng lời nhắc như: "Con ơi, chú ý nào!", "Nào, ngồi yên nhé!"
-
Bước 2: Kết hợp với ký hiệu tay như đưa ngón trỏ lên miệng để thể hiện “im lặng”, hoặc ra hiệu bằng tay để “quay lại” hay “chú ý”.
-
Bước 3: Sau nhiều lần lặp lại có hệ thống, trẻ sẽ học được rằng ký hiệu đó mang nghĩa giống như lời nói, và chỉ cần ra hiệu nhẹ, trẻ đã hiểu được thông điệp.
Ngoài ra, ba mẹ cũng có thể:
-
Gõ nhẹ vào bàn hoặc mặt bàn học bằng thước kẻ để thu hút sự chú ý khi trẻ đang phân tán.
-
Ra hiệu bằng tay với gương mặt nghiêm túc để con nhận ra tín hiệu “cần chú ý”, thay vì phải nhắc lại nhiều lần.
Lưu ý quan trọng khi dùng ký hiệu với trẻ đặc biệt
-
Tuyệt đối không sử dụng ký hiệu mang tính đe doạ như giơ tay chuẩn bị đánh, mặt cau có hay các động tác làm trẻ sợ hãi.
-
Những cử chỉ như vậy có thể gây tổn thương tâm lý, khiến trẻ sợ hãi, né tránh và làm giảm khả năng tiếp nhận của trẻ.
-
Hãy nhớ: Trẻ đặc biệt cũng rất nhạy cảm và có cảm xúc riêng. Việc giáo dục cần đặt trên nền tảng của sự yêu thương, tôn trọng và kiên nhẫn.
Kết luận
Việc dùng ký hiệu thay cho mệnh lệnh nhằm phát triển nhận thức cho trẻ tự kỷ, tăng động, giảm chú ý là một phương pháp khoa học, hiệu quả và phù hợp với khả năng tiếp nhận của trẻ đặc biệt. Ký hiệu giúp trẻ hiểu nhanh hơn, giảm áp lực ngôn ngữ và tăng khả năng tương tác hai chiều giữa ba mẹ và con.
Ba mẹ hãy kiên nhẫn luyện tập, dùng ký hiệu nhất quán và tích cực để cùng con từng bước nâng cao khả năng chú ý, hiểu biết và hành vi phù hợp. Sự đồng hành đúng cách của ba mẹ chính là chìa khoá giúp con phát triển trọn vẹn hơn mỗi ngày.
