Khi bé thứ hai được 12 tháng tuổi, mẹ bé bắt đầu lo lắng vì nhận thấy rằng con chưa biết khởi xướng một cuộc hội thoại với người khác. Cụ thể, con chưa biết chỉ vào đồ vật để xin, chưa có hành động đòi hỏi hay yêu cầu bằng lời nói như “bế”, “ăn”, “lấy”… Điều này khiến người mẹ đặt câu hỏi: Trẻ 12 tháng tuổi chưa biết khởi xướng hội thoại có đáng lo không?
Khởi xướng hội thoại là gì?
Khởi xướng hội thoại là việc bé chủ động bắt đầu một cuộc giao tiếp để diễn đạt nhu cầu, mong muốn hoặc thu hút sự chú ý. Ở trẻ nhỏ, đặc biệt giai đoạn 12 tháng tuổi, điều này có thể thể hiện qua:
-
Chỉ tay về phía đồ vật
-
Đưa tay ra hiệu lấy đồ
-
Gọi người lớn bằng âm thanh
-
Tạo ra những hành động nhằm gây chú ý để được đáp ứng
Trẻ 12 tháng tuổi chưa biết khởi xướng hội thoại có bình thường không?
Sau khi tìm hiểu kỹ, mình thấy bé tuy chưa sử dụng lời nói để khởi xướng hội thoại, nhưng đã có nhiều hành vi giao tiếp phi ngôn ngữ như:
-
Biết chỉ tay về phía đồ chơi
-
Biết đập tay vào đồ vật để ra hiệu
-
Khi gọi tên thì bé có quay lại và phản ứng
👉 Như vậy, đây là dấu hiệu tích cực! Bé đang giao tiếp theo cách phù hợp với độ tuổi – thông qua cử chỉ, hành động và ánh mắt.
Ở giai đoạn 12 tháng tuổi:
-
Ngôn ngữ nói chưa phải là phương tiện giao tiếp chính của trẻ.
-
Trẻ vẫn đang trong giai đoạn bắt chước là chủ yếu, và vốn từ của trẻ còn rất hạn chế.
-
Trẻ chưa đủ hiểu biết về đồ vật, khái niệm xung quanh, cũng như chưa đủ kỹ năng để diễn đạt mọi nhu cầu bằng lời nói.
👉 Do đó, việc trẻ chưa khởi xướng hội thoại bằng lời nói ở 12 tháng tuổi là hoàn toàn bình thường nếu bé vẫn có các dấu hiệu giao tiếp khác như đã nêu trên.
Khi nào ba mẹ nên lo lắng?
Nếu đến 24 tháng tuổi (2 tuổi) mà trẻ:
-
Vẫn chưa biết khởi xướng giao tiếp
-
Không biết yêu cầu hoặc đòi hỏi điều gì bằng lời nói
-
Không sử dụng các hành vi giao tiếp như chỉ tay, gật đầu, ra hiệu
-
Không có lời chào hỏi, gọi tên, hay những từ đơn giao tiếp thông thường
Thì đó là dấu hiệu cần đánh giá và can thiệp sớm. Lúc này, ba mẹ nên đưa bé đi khám chuyên sâu để được kiểm tra toàn diện về:
-
Khả năng hiểu ngôn ngữ
-
Khả năng giao tiếp
-
Mức độ phát triển tổng thể
Ba mẹ cần lưu ý điều gì?
Đừng chỉ đánh giá khả năng ngôn ngữ của con qua việc nói hay không nói, mà hãy quan sát cả những yếu tố sau:
-
Con có biết giao tiếp bằng ánh mắt, cử chỉ không?
-
Con có tương tác với người lớn, có phản ứng khi gọi tên không?
-
Con có quan tâm đến đồ vật, người xung quanh không?
Nếu các yếu tố này vẫn trong giới hạn phát triển bình thường, thì việc con chưa khởi xướng hội thoại bằng lời nói ở 12 tháng tuổi là không đáng lo.
👉 Kết luận:
Trẻ 12 tháng tuổi chưa biết khởi xướng hội thoại bằng lời nói không phải là vấn đề đáng lo, miễn là con vẫn có dấu hiệu giao tiếp bằng cử chỉ, ánh mắt, hành vi. Tuy nhiên, ba mẹ nên tiếp tục theo dõi sát sao sự phát triển của con, đặc biệt khi con đến 18–24 tháng tuổi.
Nếu còn điều gì khiến ba mẹ lo lắng, đừng ngần ngại trao đổi với chuyên gia để được tư vấn sớm. Sự đồng hành đúng lúc của ba mẹ chính là chìa khóa giúp con phát triển ngôn ngữ và hòa nhập tốt hơn.
