Khi trẻ chuẩn bị bước vào tiểu học, việc cầm bút đúng cách là một trong những kỹ năng tiền đề quan trọng giúp trẻ học viết hiệu quả. Đặc biệt đối với trẻ tự kỷ, tăng động hay trẻ chậm phát triển, việc luyện tập để biết cầm bút bằng 3 đầu ngón tay không hề đơn giản và cần sự kiên nhẫn, hỗ trợ từ ba mẹ ngay tại nhà.
Vì sao trẻ đặc biệt cần được hướng dẫn cầm bút đúng?
Ở trẻ mầm non phát triển bình thường, việc cầm bút đúng bằng 3 đầu ngón tay thường chỉ cần vài lần làm mẫu, kết hợp thực hành là trẻ có thể học được. Tuy nhiên, với trẻ đặc biệt, đặc biệt là trẻ rối loạn phát triển thần kinh như trẻ tự kỷ, hệ vận động tinh chưa hoàn thiện khiến trẻ khó phối hợp linh hoạt giữa tay và mắt, giữa các ngón tay với nhau. Chính vì vậy, ba mẹ cần can thiệp sớm và xây dựng kế hoạch luyện tập phù hợp.
Bước đầu: Luyện vận động tinh – nền tảng để trẻ cầm bút đúng
Trước khi trẻ có thể cầm bút bằng 3 đầu ngón tay, vận động tinh – tức khả năng điều khiển khéo léo các cơ nhỏ ở bàn tay và ngón tay – cần được kích hoạt và rèn luyện đều đặn. Ba mẹ có thể bắt đầu từ những trò chơi đơn giản, thú vị giúp con vừa học vừa chơi hiệu quả:
-
Chuyển nước: Chuẩn bị hai bát, một có nước, một không. Cho trẻ dùng thìa múc và chuyển nước từ bát này sang bát kia.
-
Chuyển gạo: Tương tự với chuyển nước, trẻ dùng thìa xúc gạo từ thố này sang thố kia. Trò chơi này giúp trẻ rèn sự khéo léo của bàn tay.
-
Đất nặn: Trẻ có thể nặn các hình đơn giản như quả bóng, trái cam, quả táo,… Đây là hoạt động giúp phát triển lực tay và linh hoạt cơ bàn tay.
-
Sâu hạt: Bắt đầu bằng hạt to, dây cứng và dần chuyển sang hạt nhỏ, dây mềm để tăng mức độ thử thách. Đây là hoạt động tuyệt vời giúp rèn khả năng phối hợp tay – mắt.
Các trò chơi giúp ngón tay linh hoạt hơn
-
Chơi với kẹp quần áo: Sử dụng các loại kẹp gỗ, kẹp nhựa để con kẹp vào các tấm bìa hình tròn, vuông, trái tim… giúp luyện lực bóp và khéo léo của các đầu ngón tay.
-
Tô màu, vẽ bằng tay: Khuyến khích con dùng ngón tay tô màu, vẽ hình lên cát, bàn học, hoặc không trung để tạo sự quen thuộc với thao tác điều khiển ngón tay.
-
Làm quen với nhiều loại bút: Bút sáp, bút chì màu, bút bi… để con thử cảm giác cầm nắm. Bắt đầu từ việc cầm bút vẽ tự do, tô màu, rồi mới đi đến viết theo mẫu.
Hướng dẫn trẻ biết cầm bút bằng 3 đầu ngón tay đúng cách
Sau khi đã phát triển đủ vận động tinh, ba mẹ có thể bắt đầu hướng dẫn cụ thể cách cầm bút:
-
Làm mẫu nhiều lần cho trẻ quan sát tay ba mẹ cầm bút đúng.
-
Chia nhỏ thời gian luyện tập: Bắt đầu từ 30 giây, sau đó tăng dần lên 1 phút, 2 phút, 5 phút…
-
Khuyến khích trẻ vẽ, tô, viết theo mẫu hoặc theo sở thích, để trẻ có động lực tiếp tục.
-
Kiên trì và động viên: Không ép buộc, thay vào đó là khen ngợi từng tiến bộ nhỏ.
Lưu ý quan trọng khi dạy trẻ đặc biệt cầm bút
-
Luôn theo dõi cảm giác của con: Nếu con than mỏi tay, hãy dừng lại và nghỉ ngơi.
-
Tạo môi trường vui vẻ, không áp lực: Trẻ đặc biệt rất dễ bị căng thẳng nếu cảm thấy bị ép buộc.
-
Duy trì lịch luyện tập đều đặn mỗi ngày, dù chỉ 5-10 phút cũng mang lại hiệu quả lớn trong thời gian dài.
Kết luận
Ba mẹ giúp trẻ đặc biệt biết cầm bút bằng 3 đầu ngón tay để chuẩn bị kĩ năng tiền tiểu học cho con không phải là việc có thể đạt được trong ngày một ngày hai. Nhưng nếu kiên trì, đồng hành cùng con với các hoạt động phù hợp, chắc chắn trẻ sẽ từng bước tiến bộ. Việc rèn luyện này không chỉ giúp con học tốt hơn mà còn là tiền đề để con hòa nhập tự tin hơn khi bước vào lớp Một.
