Khi một em bé tự kỷ bắt đầu có ngôn ngữ, điều này có thể khiến ba mẹ cảm thấy vô cùng vui mừng, thậm chí là vỡ òa hạnh phúc. Tuy nhiên, ba mẹ không nên chủ quan khi trẻ tự kỷ đã có ngôn ngữ, vì việc trẻ biết nói chỉ là một chặng đầu tiên trong cả quá trình phát triển ngôn ngữ và giao tiếp – và nếu dừng lại quá sớm, hậu quả có thể rất đáng tiếc.
Câu chuyện thực tế: Niềm vui ngắn ngủi vì sự chủ quan của ba mẹ
Tôi từng hỗ trợ một trường hợp đáng nhớ: một bé trai 3 tuổi khi đến gặp tôi thì hoàn toàn chưa có ngôn ngữ, khả năng hiểu còn rất hạn chế. Sau khi trò chuyện kỹ lưỡng với gia đình, tôi khuyên ba mẹ nên tạm gác công việc để can thiệp chuyên sâu cho con tại nhà, dành nhiều thời gian chơi, tương tác đúng cách. Ba mẹ đã lắng nghe và phối hợp tích cực.
Sau hơn 3 tháng kiên trì, bé bắt đầu có ngôn ngữ – nói được từ đơn, biết gọi tên, biết giao tiếp đơn giản. Đó là một kết quả rất đáng mừng.
Tuy nhiên, sau khi thấy con đã có thể nói, ba mẹ bắt đầu bận rộn trở lại, để con ở nhà với bà. 5 tháng sau, khi gia đình đưa bé quay lại gặp tôi, điều đáng buồn là ngôn ngữ của con đã thụt lùi nghiêm trọng, gần như trở về con số 0.
Ngôn ngữ của trẻ tự kỷ không ổn định nếu không được duy trì và phát triển
Trường hợp này chính là một lời cảnh tỉnh cho các ba mẹ: trẻ tự kỷ có thể mất đi ngôn ngữ nếu không được tiếp tục can thiệp. Việc bé từng nói được không đồng nghĩa với việc ngôn ngữ sẽ phát triển ổn định và mãi mãi.
Điều đáng lo ngại là hiện tượng thoái lui ngôn ngữ – trẻ từng nói được nhưng rồi lại không nói nữa – không hề hiếm ở trẻ có rối loạn phát triển như tự kỷ. Và khi ngôn ngữ đã thoái lui, việc phục hồi sẽ tốn rất nhiều công sức, thời gian và có khi không đạt được như ban đầu.
Phát triển ngôn ngữ là một quá trình lâu dài và có 2 giai đoạn quan trọng:
-
Giai đoạn trước khi trẻ có ngôn ngữ: Ba mẹ cần giúp con phát triển kỹ năng hiểu, kỹ năng bắt chước, kỹ năng tương tác – nền tảng cho việc bắt đầu nói.
-
Giai đoạn sau khi trẻ đã có ngôn ngữ: Cần tiếp tục phát triển ngôn ngữ ở mức độ cao hơn như:
-
Giao tiếp chủ động: biết hỏi, trả lời, duy trì hội thoại.
-
Biểu đạt cảm xúc, nhu cầu cá nhân qua lời nói.
-
Tăng độ dài và độ phức tạp của câu từ câu 2-3 từ đến câu dài, câu ghép.
-
Hiểu và phản ứng linh hoạt với lời nói của người khác.
-
👉 Mỗi giai đoạn đều quan trọng như nhau, và đều cần sự đồng hành nhất quán, có định hướng của ba mẹ.
Lời khuyên dành cho ba mẹ có con tự kỷ đã bắt đầu biết nói
-
Không được dừng lại việc can thiệp khi con đã biết nói.
-
Duy trì sự tương tác hàng ngày để củng cố và mở rộng khả năng ngôn ngữ.
-
Theo dõi sát sao sự phát triển lời nói của con: nếu có dấu hiệu chậm lại, thụt lùi hoặc mất ngôn ngữ, cần can thiệp ngay.
-
Phối hợp với chuyên gia để xây dựng kế hoạch phát triển ngôn ngữ phù hợp theo từng giai đoạn.
Kết luận
Ba mẹ không nên chủ quan khi trẻ tự kỷ đã có ngôn ngữ. Việc con biết nói là bước khởi đầu tốt đẹp, nhưng không phải là đích đến. Sự phát triển ngôn ngữ ở trẻ đặc biệt cần được duy trì, mở rộng, nâng cao và đi kèm với phát triển kỹ năng xã hội, cảm xúc.
Nếu ba mẹ lơ là, chủ quan, con có thể đánh mất những gì đã đạt được, và việc khôi phục lại sẽ trở nên khó khăn hơn gấp bội. Vì vậy, hãy luôn là người đồng hành kiên nhẫn và bền bỉ cùng con, từng ngày một.
Nếu bạn cần hỗ trợ hoặc muốn có kế hoạch chi tiết giúp con phát triển ngôn ngữ, hãy để lại bình luận hoặc liên hệ trực tiếp với chúng tôi.
Hành trình của con cần có ba mẹ đồng hành đúng cách – ngay cả khi con đã biết nói.
