Gần đây, có một ba mẹ gửi câu hỏi rằng: “Bé nhà em gần 3 tuổi rồi mà con hầu như không chơi với các bạn đồng trang lứa. Con chỉ chơi một mình, không hòa nhập nhóm. Điều này có đáng lo ngại không? Có phải con có dấu hiệu của tự kỷ?”
Đây là nỗi lo rất phổ biến và dễ hiểu với nhiều phụ huynh có con ở giai đoạn từ 2 đến gần 3 tuổi. Vậy thực tế bé gần 3 tuổi chưa chơi với các bạn có đáng lo ngại không? Hãy cùng chúng tôi phân tích kỹ lưỡng trong bài viết này.
1. Trẻ gần 3 tuổi chưa chơi với bạn – Có phải dấu hiệu bất thường?
Ở giai đoạn dưới 3 tuổi, đa số các bé chưa hình thành rõ kỹ năng chơi nhóm. Điều này có nghĩa là:
-
Bé có thể chỉ quan sát các bạn chơi, không tham gia.
-
Bé ngồi gần các bạn trong khu vực chơi nhưng vẫn chơi riêng với đồ chơi của mình.
-
Bé chưa biết hợp tác hay chia sẻ đồ chơi với người khác.
Đây là diễn tiến phát triển hoàn toàn bình thường ở trẻ dưới 3 tuổi. Trong tâm lý học phát triển, giai đoạn này thường gọi là chơi song song – tức là trẻ chơi gần người khác nhưng không tương tác trực tiếp.
👉 Vì vậy, nếu bé nhà bạn gần 3 tuổi nhưng chưa biết chơi với bạn, ba mẹ không cần quá lo lắng hay vội vàng cho rằng con có vấn đề phát triển.
2. Khi nào trẻ bắt đầu chơi nhóm?
Thông thường, từ 3 đến 4 tuổi, trẻ mới bắt đầu có khả năng:
-
Tương tác xã hội có mục đích (biết chơi với 1–2 bạn cùng lúc).
-
Chơi luân phiên, hợp tác đơn giản như chuyền bóng, đuổi bắt, chơi nấu ăn giả vờ,…
-
Bắt đầu chia sẻ đồ chơi, chờ đến lượt, bắt chước hành vi bạn.
Đây là thời điểm não bộ và kỹ năng giao tiếp xã hội của trẻ phát triển mạnh mẽ hơn, nên trẻ mới có khả năng thực sự “chơi nhóm”.
👉 Vì vậy, nếu trước 3 tuổi bé chưa chơi nhóm, điều đó không phải là dấu hiệu cảnh báo.
3. Vậy dấu hiệu nào mới đáng lo ngại về nguy cơ tự kỷ?
Việc một em bé chưa chơi với bạn không đủ để chẩn đoán hay nghi ngờ tự kỷ. Trẻ tự kỷ thường có nhiều dấu hiệu đi kèm, ví dụ:
-
Giảm khả năng giao tiếp bằng ánh mắt, cử chỉ
-
Chậm nói, mất kỹ năng ngôn ngữ
-
Không phản ứng khi được gọi tên
-
Không bắt chước hành vi, không chơi giả vờ
-
Có hành vi lặp đi lặp lại như quay tròn, xếp đồ theo hàng, liếc mắt
-
Nhạy cảm quá mức với âm thanh, ánh sáng,…
Nếu bé chỉ đơn thuần chưa chơi nhóm trước 3 tuổi nhưng các mặt khác phát triển tốt, ba mẹ không cần quá lo lắng. Tuy nhiên, nếu con có nhiều dấu hiệu bất thường kể trên, ba mẹ nên đưa con đi đánh giá chuyên môn.
4. Ba mẹ nên làm gì để hỗ trợ con?
Điều quan trọng nhất ba mẹ có thể làm là:
-
Chơi với con thật nhiều, tạo cơ hội cho con tương tác, bắt chước.
-
Dành thời gian chất lượng để nói chuyện, chia sẻ, cùng con chơi các trò đơn giản.
-
Cho con tiếp xúc bạn bè cùng tuổi, nhưng không ép buộc.
-
Quan sát sự phát triển toàn diện của con: ngôn ngữ, vận động, cảm xúc,…
Dù con là một em bé phát triển bình thường hay có dấu hiệu đặc biệt, thì sự đồng hành yêu thương của ba mẹ luôn là nền tảng quan trọng nhất giúp con phát triển toàn diện.
Tổng kết: Bé gần 3 tuổi chưa chơi với các bạn có đáng lo ngại không?
Câu trả lời là: Không đáng lo nếu chỉ có duy nhất biểu hiện này. Đây là giai đoạn con mới bước vào khả năng nhận thức xã hội, việc chưa chơi nhóm là hoàn toàn bình thường.
Tuy nhiên, nếu ba mẹ nhận thấy nhiều dấu hiệu bất thường khác đi kèm, hãy chủ động tham khảo ý kiến chuyên gia để được tư vấn sớm.
