❓ Vì sao dạy bật âm mãi mà con vẫn chưa biết nói?
Thưa ba mẹ, có rất nhiều ba mẹ băn khoăn rằng: "Sao tôi dạy con bật âm mãi mà chẳng thấy con nói gì cả? Không bật âm, không phát ra tiếng, không giao tiếp?" Đây là thắc mắc rất phổ biến khi ba mẹ có con tự kỷ, chậm nói, rối loạn ngôn ngữ hoặc chậm phát triển nói chung.
Ba mẹ ơi, để một đứa trẻ biết nói – đặc biệt là trẻ có khó khăn về phát triển – thì không chỉ đơn thuần là “dạy bật âm” là đủ. Ngôn ngữ không tự nhiên xuất hiện chỉ nhờ phát âm, mà cần trải qua một quá trình lâu dài, tích lũy đủ về lượng để chuyển hóa thành chất.
🌱 Ngôn ngữ là kết quả của sự phát triển toàn diện
Để trẻ có ngôn ngữ, ba mẹ cần đồng thời hỗ trợ trẻ phát triển ba khía cạnh cực kỳ quan trọng:
-
Phát triển trí tuệ – nhận thức
-
Phát triển kỹ năng xã hội – tương tác
-
Phát triển giao tiếp – hiểu và đáp ứng giao tiếp
Việc dạy bật âm thực chất chỉ nằm trong một phần rất nhỏ của phát triển trí tuệ và bắt chước vận động, chưa đủ để giúp trẻ hiểu – nói – sử dụng ngôn ngữ.
🧠 Phát triển nhận thức là nền tảng để trẻ hiểu và nói
Trong quá trình phát triển nhận thức, trẻ cần được hỗ trợ:
-
Kỹ năng chơi với đồ vật
-
Hiểu mối quan hệ nguyên nhân – kết quả
-
Khả năng chơi mang tính biểu tượng
-
Khả năng bắt chước hành vi, âm thanh, khẩu hình
Từ đây, việc bắt chước môi miệng – bao gồm các bài tập môi, lưỡi, khẩu hình – mới giúp trẻ bắt đầu “bật âm” một cách tự nhiên. Nhưng nếu trẻ không hiểu người khác nói gì, không có nhu cầu giao tiếp, không chú ý – luân phiên – chờ đợi, thì bật âm cũng không mang lại kết quả thực tế.
💬 Giao tiếp trước – lời nói sau
Trẻ phải được hỗ trợ khả năng giao tiếp trước khi có thể nói. Điều này bao gồm:
-
Trẻ có nhu cầu và mong muốn được giao tiếp
-
Trẻ hiểu được lời nói, cử chỉ, biểu cảm của người khác
-
Trẻ đáp ứng được một phần những gì người khác đang nói với mình
Nếu chỉ tập trung dạy bật âm mà không giúp con hiểu – tương tác – giao tiếp, thì bật âm chỉ như một tiếng vọng không có nghĩa.
⏳ Ngôn ngữ là cả hành trình dài, không thể nóng vội
Quá trình để một trẻ đặc biệt có ngôn ngữ bao gồm nhiều giai đoạn. Đó là một hành trình cần sự kiên trì, hiểu đúng và hành động đúng từ cả ba mẹ và người đồng hành cùng con.
✅ Đừng chỉ dạy bật âm. Hãy phát triển toàn diện cho con:
-
Trí tuệ – nhận thức
-
Xã hội – tương tác
-
Giao tiếp – hiểu và đáp ứng
✅ Lời khuyên dành cho ba mẹ
🔹 Đừng quá kỳ vọng vào việc “dạy bật âm” là con sẽ nói được.
🔹 Hãy tìm hiểu đầy đủ kiến thức về quá trình hình thành ngôn ngữ ở trẻ đặc biệt.
🔹 Ưu tiên phát triển các kỹ năng nền tảng – đặc biệt là nhận thức và giao tiếp – trước.
🔹 Luôn đồng hành kiên nhẫn, không nóng vội, không so sánh con với trẻ khác.
📌 Kết luận
Có phải chỉ dạy bật âm là trẻ tự kỷ, rối loạn ngôn ngữ sẽ nói được? – Câu trả lời là không. Bật âm chỉ là một phần rất nhỏ trong hành trình giúp trẻ đặc biệt có ngôn ngữ. Điều trẻ cần là một môi trường yêu thương, một lộ trình đúng đắn và sự phát triển toàn diện về nhận thức, xã hội và giao tiếp.
