6 tháng đầu đời là giai đoạn vàng cho sự phát triển của trẻ nhỏ, đặc biệt là về mặt cảm xúc, giao tiếp, vận động và nhận thức. Tuy nhiên, cũng chính trong giai đoạn này, những dấu hiệu bất thường liên quan đến tự kỷ hoặc các rối loạn phát triển có thể đã bắt đầu xuất hiện. Việc ba mẹ nhận biết sớm sẽ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong can thiệp và hỗ trợ con phát triển đúng hướng.
1. Trẻ quá “ngoan” – một dấu hiệu bị hiểu nhầm nguy hiểm
Nhiều ba mẹ thường hạnh phúc khi thấy con mình ngoan, chỉ ăn rồi ngủ, không quấy khóc trong 6 tháng đầu đời. Nhưng thực tế, nếu trẻ quá yên lặng, không phản ứng, không có biểu hiện cảm xúc, thì đó có thể là dấu hiệu đáng lo ngại.
Trẻ sơ sinh bình thường sẽ có những khoảng thời gian thức để giao tiếp mắt, phản ứng với tiếng động, cử động tay chân hoặc phát ra âm thanh để gây chú ý. Nếu trẻ thiếu hoàn toàn các phản ứng đó, ba mẹ cần lưu tâm.
2. Trẻ quá “hư” – khóc quá nhiều, cáu gắt liên tục
Ngược lại với việc quá ngoan, một số trẻ lại có biểu hiện khóc kéo dài, cáu gắt không rõ nguyên nhân, khó dỗ trong thời gian dài. Việc này có thể xuất phát từ sự nhạy cảm thần kinh, rối loạn cảm giác, hoặc những khó khăn về hệ thần kinh – những yếu tố thường xuất hiện sớm ở trẻ có nguy cơ rối loạn phát triển.
3. Trẻ không phát ra âm thanh hay chơi với chính giọng của mình
Vào khoảng 4–6 tháng tuổi, trẻ bình thường thường bắt đầu phát ra các âm thanh như “ư”, “a”, “gừ”, và chơi với chính giọng nói của mình. Nếu trẻ không có âm thanh nào, không tự phát âm, hoặc không có sự thích thú khi nghe giọng mình, thì đây có thể là dấu hiệu chậm phát triển ngôn ngữ hoặc có liên quan đến tự kỷ.
4. Không hứng thú với đồ vật và khuôn mặt người
Trẻ sơ sinh rất thích quan sát khuôn mặt, đặc biệt là của mẹ – người chăm sóc trực tiếp. Nếu trẻ không nhìn theo, không mỉm cười, không bị thu hút bởi khuôn mặt người, hoặc thờ ơ với đồ vật, không với tay lấy đồ chơi, thì đây có thể là biểu hiện của rối loạn tương tác xã hội – một trong những dấu hiệu sớm của tự kỷ.
5. Không bắt chước khuôn mặt, không hóng chuyện
Một cột mốc quan trọng trong 1–3 tháng tuổi là trẻ biết hóng chuyện: khi có người nói chuyện, trẻ sẽ phản ứng bằng âm thanh, cử động tay chân, hoặc nét mặt vui vẻ. Nếu trẻ không biết hóng chuyện, không bắt chước chu môi, lè lưỡi, không cười đáp lại, thì ba mẹ cần đưa trẻ đi đánh giá sớm.
6. Không phản ứng với trò chơi hay kích thích đơn giản
Các trò chơi như “ú òa”, “cù lét”, “vỗ tay”, hay những âm thanh phát ra khi chạm vào cơ thể bé thường khiến trẻ thích thú. Tuy nhiên, nếu trẻ không cười, không tập trung, không phản ứng, điều này có thể là dấu hiệu về vấn đề trong cảm nhận và tương tác xã hội.
✅ Ba mẹ nên làm gì khi phát hiện dấu hiệu bất thường ở trẻ trong 6 tháng đầu đời?
-
Không chủ quan với những biểu hiện “lạ” dù nhỏ nhất.
-
Theo dõi sát sao các cột mốc phát triển của trẻ, đặc biệt là khả năng giao tiếp mắt, phát âm, phản ứng với âm thanh và người chăm sóc.
-
Tăng cường tương tác và chơi với con mỗi ngày bằng ánh mắt, giọng nói, và các trò chơi đơn giản.
-
Nếu nghi ngờ, hãy đưa trẻ đến chuyên gia tâm lý, nhi khoa phát triển, hoặc trung tâm can thiệp sớm để được đánh giá.
🔍 Kết luận
Ba mẹ không nên bỏ qua những dấu hiệu bất thường của trẻ trong 6 tháng đầu đời có liên quan tới tự kỷ và các rối loạn phát triển. Đây là giai đoạn mà những biểu hiện sớm rất dễ bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn. Việc nhận diện và can thiệp sớm không chỉ giúp con cải thiện khả năng phát triển mà còn giảm thiểu tối đa các nguy cơ kéo dài về sau.
👉 Hãy là người đồng hành nhạy bén và chủ động của con ngay từ những ngày đầu tiên!
