Hiếu động và tăng động – Sự nhầm lẫn phổ biến nhưng đầy rủi ro
Một thực tế đáng chú ý là ba mẹ thường nhầm lẫn giữa con bị tình trạng tăng động hay hiếu động. Khi thấy con nghịch ngợm, chạy nhảy liên tục, không chịu ngồi yên, nhiều ba mẹ cho rằng: "Trẻ con mà, đứa nào chẳng hiếu động!" Tuy nhiên, sự khác biệt giữa "hiếu động bình thường" và "tăng động giảm chú ý (ADHD)" là điều ba mẹ không nên bỏ qua.
Hiếu động là một đặc điểm hành vi bình thường, phổ biến ở trẻ nhỏ – nhất là trong giai đoạn từ 2 đến 6 tuổi. Nhưng tăng động lại là một rối loạn phát triển thần kinh, liên quan trực tiếp đến sự điều tiết hoạt động và chú ý của trẻ.
Vậy, ba mẹ đang nhầm ở đâu?
Sự nhầm lẫn giữa tăng động và hiếu động xuất phát từ việc cả hai đều biểu hiện ra ngoài bằng những hành vi dễ thấy như:
-
Trẻ hay chạy nhảy liên tục, không ngồi yên.
-
Trẻ nghịch ngợm, phá phách quá mức.
-
Trẻ hay mất tập trung khi nghe người lớn nói.
-
Trẻ chuyển hoạt động liên tục, không kiên trì với một việc gì.
Tuy nhiên, tăng động không chỉ là "nghịch ngợm". Nó thường đi kèm với giảm chú ý, suy giảm khả năng tập trung và khó kiểm soát hành vi. Đây là những dấu hiệu cảnh báo tình trạng rối loạn hành vi có nguồn gốc từ sự mất cân bằng chức năng ở não bộ và hệ thần kinh của trẻ.
Dưới 3 tuổi – Chưa thể chẩn đoán tăng động chính xác
Trong giai đoạn trẻ dưới 3 tuổi, dù có biểu hiện quá hiếu động hoặc thiếu tập trung, các chuyên gia vẫn chưa thể kết luận chắc chắn trẻ bị tăng động. Đây là giai đoạn phát triển bình thường của não bộ và hành vi trẻ còn nhiều biến động. Tuy nhiên, đừng vì vậy mà chủ quan.
Điều quan trọng là ba mẹ cần theo dõi sát sao những thay đổi hành vi của con để nhận diện sớm bất thường. Nếu con có xu hướng:
-
Không thể tập trung quá 1–2 phút.
-
Rất khó kiểm soát cảm xúc.
-
Thường xuyên làm phiền người khác, phá vỡ trật tự nhóm.
-
Không có tiến bộ trong giao tiếp hoặc sinh hoạt theo độ tuổi…
Thì ba mẹ nên đưa con đi khám và đánh giá chuyên môn càng sớm càng tốt.
Hệ lụy khi phát hiện trễ – Học đường và cuộc sống bị ảnh hưởng
Nhiều trường hợp ba mẹ chỉ bắt đầu lo lắng khi con bước vào lớp 1. Lúc này, sự hiếu động quá mức của con bắt đầu gây ảnh hưởng đến học tập: con không thể ngồi học, không tập trung nghe giảng, thường xuyên bị cô giáo phàn nàn... Và chỉ đến lúc đó ba mẹ mới đưa con đi khám và chẩn đoán tăng động – thì đã là muộn.
Trẻ bị tăng động nếu không được can thiệp sớm có thể gặp khó khăn kéo dài trong:
-
Học tập và tiếp thu kiến thức.
-
Giao tiếp với bạn bè, người lớn.
-
Tự kiểm soát cảm xúc và hành vi.
-
Hòa nhập xã hội khi trưởng thành.
Can thiệp sớm – Giải pháp vàng cho trẻ
Dù là tăng động hay hiếu động, thì mọi hành vi bất thường của trẻ đều có thể thay đổi nếu được phát hiện sớm và can thiệp đúng cách.
👉 Nếu ba mẹ thấy con quá hiếu động, thiếu tập trung, lăng xăng không ngừng, hãy:
-
Đừng chủ quan hoặc chờ đợi con "lớn sẽ hết".
-
Đừng tự so sánh với trẻ khác để rồi an ủi mình rằng “nó chỉ hiếu động thôi”.
-
Hãy tìm đến các chuyên gia tâm lý – giáo dục – thần kinh nhi khoa để được đánh giá chính xác.
Kết luận
Ba mẹ thường nhầm lẫn giữa con bị tình trạng con bị tăng động hay hiếu động, và sự nhầm lẫn này có thể khiến việc phát hiện và can thiệp bị trì hoãn. Hãy luôn quan sát hành vi của con một cách tỉnh táo và khách quan. Nhận diện sớm – hành động sớm – can thiệp sớm chính là món quà quý giá nhất ba mẹ có thể dành cho sự phát triển toàn diện của con.
